De toekomstboeren van Veld en Beek

Akkerbouwer Willem Wieringa (28), veehouder Marlijn Wieringa (27) en tuinder Jelmer Zandbergen (30) zijn de nieuwe generatie op biodynamische boerderij Veld en Beek in Doorwerth. Samen met een team van zzp’ers, vrijwilligers en stagiaires nemen zij straks het stokje over van oprichters Jan Wieringa en Marijke Domburg. Door de landbouwgrond onder te brengen bij BD Grondbeheer, wordt deze bedrijfsovername mogelijk gemaakt.

Het ontwikkelen van een duurzaam landbouw- systeem. Dat was de motivatie van boerenzoon Jelmer Zandbergen om plantenwetenschappen in Wageningen te gaan studeren. Het gang- bare melkveebedrijf waar Jelmer opgroeide, heette - heel toevallig - Bakelaar: ‘beek’ en ‘veld’ in oud-Nederlands. Het toeval had nog meer in petto. In 1999, het jaar dat Jan Wieringa met boeren startte, stopte de vader van Jelmer met boeren. Niet veel later regelde hij als agrarisch makelaar grond voor Jan Wieringa. Jelmer: “Onbewust heeft mijn vader het stokje aan mij overgedragen.”

Paardenkracht

Het melkvee, vleesvee en de paarden zijn de verantwoordelijkheid van Marlijn Wieringa. Haar hart ligt bij de dieren en hun welzijn staat hoog bij haar in het vaandel. Na de middelbare school koos ze voor de hbo-opleiding Livestock Manage- ment. Ze vond er niet de verdieping en bezieling die ze zocht en switchte naar landbouwschool Warmonderhof. “Toen ik eenmaal besloten had om boer te worden, wilde ik dat met paardentractie doen. Met zicht op klimaatverandering zijn de steeds groter wordende trekkers geen oplossing. Op basis van gras kan een paard haar krachten samenbundelen en met weinig bodemdruk het land bewerken. Ook voor een groot en professioneel boerenbedrijf is paardenkracht een goed idee.” Na de Warmonderhof heeft Marlijn twee jaar in Zweden gewerkt. Eind 2022 is ze met twee Zweedse werkpaarden teruggekomen op Veld en Beek: “Het beleren van en werken met de paarden staat hoog op mijn prioriteitenlijst. Daarnaast vind ik het belangrijk om met z'n allen toe te werken naar een duurzame toekomst.”

Ecoploeg

Ook voor Willem Wieringa is duurzaamheid belangrijk: “Vooral vanuit technisch oogpunt. Ik wil aantonen dat er geen reden is om kunstmest en bestrijdingsmiddelen te gebruiken. Afgelopen jaar haalden wij 50 ton aardappels van één hectare af, dat is net zoveel als in de gangbare landbouw. Hiervan konden we 30 ton gebruiken voor menselijke consumptie en 20 ton was uitval. Dat is een relatief hoge uitval maar omdat wij het aan onze eigen koeien kunnen voeren, is het geen grote verliespost. Waar het mij om gaat: de grond levert het wel. Als biologisch boer oogst ik net zoveel kilo's als mijn gangbare collega's, maar wel met een hogere biodiversiteit en een betere verkoopprijs. Daarnaast onderzoek ik hoe we de bodem zo natuurvriendelijk mogelijk kunnen bewerken. We hebben vorig jaar een ecoploeg kunnen kopen. Hiermee ploegen we 4x zo ondiep, dus het bodemleven is ook 4x keer minder verstoord. Het liefst zou ik helemaal niet ploegen, maar op zandgrond is dat een uitdaging vanwege de onkruiddruk.”

Levenswerk

De ondernemers op Veld en Beek willen de grond graag onderbrengen bij BD Grondbeheer. Waarom is dat belangrijk voor hun toekomst op de boerderij? Jelmer: “Voor mij voelt het als een veilige basis. Niemand kan zomaar zeggen: we gaan hier iets anders doen. Bovendien, iets wat onbetaalbaar is, kan ik als jonge boer toch bewerken en verzorgen.” Willem vult aan: “Het is ons ideaal om goed om te gaan met de grond. BD Grondbeheer heeft diezelfde idealen. Een bank boeit het niet wat je met grond doet, zolang je maar je hypotheek betaalt.” Marlijn vindt het passen bij het levenswerk van haar ouders: “Ze hebben altijd gezegd: we noemen dit geen familiebedrijf. Toevallig zitten we met familie in de VOF maar dat komt omdat de andere zzp'ers, die hier hun brood verdienen, die ambitie niet hebben.” Willem vult aan: “Als de VOF een gigantisch vermogen in het bedrijf zou hebben, ontstaat er ongelijkwaardigheid binnen het team. Er is nu wel een andere verdeling van de verantwoordelijkheden, maar die is nu niet zo groot.”

Gezond voedsel voor de regio

Hoe zien de boerenondernemers hun toekomst? “Gezond voedsel produceren voor mensen in de regio zal altijd onze basis blijven,” zeggen ze unaniem. Willem: “Mijn vader wil graag een voorbeeldbedrijf zijn en heeft ook vaak geïnvesteerd in innovatie. Ik wil wel vooraan lopen, maar met minder grote stappen en minder risico.” Behalve haar zorgen om klimaatverandering is Marlijn vooral bezig met het hier-en-nu: “Met de koeien en paarden lekker mijn ding doen, samen met leuke mensen.” Jelmer wil goede ideeën in de wereld brengen: “Ik denk aan een vlinderslag hier, die op het andere continent een orkaan kan veroorzaken. Wij zijn een vlindertje. Ik hoop dat we met onze intenties iets heel groots kunnen bereiken.”